فهرست مطالب
مجله جنگل ایران
سال سوم شماره 3 (پاییز 1390)
- تاریخ انتشار: 1390/09/20
- تعداد عناوین: 8
-
-
صفحه 177
گونه راش در جنگل های شمال ایران، اهمیت اقتصادی و اکولوژیک زیادی دارد و در مدیریت این جنگل ها کنترل کمی و کیفی توده های آن مهم است. هدف از این بررسی محاسبه ضریب کاهش قطری، ضریب شکل و ضریب قدکشیدگی گونه راش در چهار مرحله رویشی تیرک، تیر، تنومند و پیردار در جنگل های طبیعی حوضه لومیر واقع در اسالم گیلان است. 159 اصله درخت راش بر اساس طبقات قطری 5 سانتی متری اندازه گیری و بررسی شد. براساس نتایج آنالیز واریانس و آزمون توکی، ضریب شکل طبیعی و ضریب کاهش ساقه درختان در مرحله تیرک با بقیه مراحل درسطح 5 درصد (5 0/0 >P) دارای اختلاف معنی دار است. در این بررسی گونه راش در مراحل رویشی تیرک (قطر برابر سینه 10 تا 30 سانتی متر) و پیردار (قطر برابر سینه بیش از 80 سانتی متر) بیشترین کاهش قطری ساقه و کمترین ضریب شکل مصنوعی را داراست. همچنین این بررسی نشان داد، فرم و شکل درخت راش در توده های طبیعی تحت تاثیر مراحل رویشی است. برای اینکه بیشترین بازده در توده های جنگل طبیعی راش حاصل شود، برنامه ریزی های پرورشی و مدیریتی باید جداگانه برای مراحل مختلف رویش صورت گیرد.
کلیدواژگان: ضریب شکل، ضریب قدکشیدگی، ضریب کاهش، راش، مراحل رویشی -
صفحه 189به منظور تهیه طرح بهره برداری جنگل، ارزیابی هزینه گزینه های مختلف بهره برداری ضروری است. این کار نیازمند تخمین نرخ تولید بهره برداری، تجهیزات و هزینه های کارگری است. به همین منظور، برنامه ریزان بهره برداری باید از خصوصیات هزینه ای و اجرایی سیستم های موجود بهره برداری، به ویژه در مورد اندازه گرده بینه، فاصله و جهت چوبکشی آگاه باشند. مطالعات مربوط به کارایی به منظور تشریح، فهم و بهبود عملیات بهره برداری جنگل هنوز به فراوانی انجام می گیرد. این تحقیق با استفاده از اسکیدر چرخ لاستیکی تیمبرجک C450 در بخش نمخانه جنگل آموزشی و پژوهشی خیرود انجام گرفت. اهداف این مطالعه، معرفی مدل مطالعه زمانی برای دو روش چوبکشی گرده بینه کوتاه و بلند و تعیین عواملی مانند هزینه ساعتی و نرخ ماشین در مرحله چوبکشی است. در این تحقیق از مطالعه زمانی پیوسته بر اساس داده های واقعی در دو روش چوبکشی استفاده شد. مدل رگرسیونی برای روش گرده بینه کوتاه شامل عوامل فاصله چوبکشی و تعداد گرده بینه است، در حالیکه مدل رگرسیونی برای روش گرده بینه بلند شامل فاصله چوبکشی و فاصله کشیدن بار به پشت ماشین است. نتایج نشان داد که تولید دو روش گرده بینه کوتاه و بلند با در نظر گرفتن زمان های تاخیر به ترتیب 7/6 و 8/9 مترمکعب در ساعت و بدون در نظر گرفتن زمان های تاخیر به ترتیب 9/8 و 3/13 مترمکعب در ساعت است. هزینه روش گرده بینه کوتاه با در نظر گرفتن زمان های تاخیر و بدون آن به ترتیب 98100 و 71400 ریال در مترمکعب بوده و هزینه روش گرده بینه بلند، با و بدون تاخیرها به ترتیب 66900 و 49400 ریال در مترمکعب است. مقدار تولید در هر دو روش چوبکشی گرده بینه کوتاه و بلند به طور مستقیم با فاصله چوبکشی ارتباط دارد. همچنین تولید چوبکشی در هر دو روش نسبت به فاصله چوبکشی دارای حساسیت بیشتری در مقایسه با تعداد گرده بینه و فاصله کشیدن بار به پشت ماشین است. در این مقاله، مولفه تاخیر در داده های مطالعه زمانی نیز تجزیه و تحلیل شده است.
کلیدواژگان: روش بهره برداری جنگل، اسکیدر چرخ لاستیکی، مطالعه زمانی، تولید، هزینه -
صفحه 201این تحقیق به منظور بررسی عملکرد رویشی جنگلکاری 17 ساله کاج بروسیا (مبدا بذر ترکیه) به مساحت 63 هکتار با تراکم کاشت 3×2 متر در پارسل 15 سری یک طرح جنگلکاری عرب داغ استان گلستان انجام گرفت. 63 قطعه نمونه مربعی به مساحت 400 مترمربع به صورت منظم تصادفی در منطقه مورد نظر پیاده شد. متغیرهای برداشت شده در قطعات نمونه عبارتند از: قطر برابر سینه، ارتفاع کل، ضریب شکل، زادآوری، چندشاخگی تنه، شادابی تاج، سلامت تنه، شاخه دوانی، شاقولی بودن تنه و تقارن تاج. محاسبات میانگین قطر و ارتفاع، سطح مقطع، ضریب قدکشیدگی، حجم و متوسط رویش سالیانه حجمی و همچنین تحلیل روابط بین متغیرها انجام گرفت. نتایج نشان داد که در مقایسه با جنگلکاری های مرغوب کاج بروسیا در کشور مبدا (ترکیه) با سن و تراکم کاشت یکسان، منطقه عرب داغ از متوسط قطر برابر سینه و سطح مقطع برابر سینه بیشتر (043/14 در برابر 7/13 سانتی متر و 983/27 در مقابل 24 مترمربع در هکتار) و ارتفاع غالب، متوسط ارتفاع، حجم در هکتار و متوسط رویش سالیانه حجمی در هکتار کمتر (به ترتیب 07/9 و 016/8 در مقابل 93/10 و 80/8 متر، 449/95 و 618/5 در مقابل 112 و 6/6 مترمکعب در هکتار) برخوردار است و به طور کلی از نظر کلاسه رویشگاهی بین رویشگاه های متوسط تا خوب قرار می گیرد. بنابراین می توان مناطقی با شرایط اکولوژیکی مشابه را به عنوان عرصه های مناسب جنگلکاری با گونه کاج بروسیا مورد توجه قرار داد.
کلیدواژگان: کاج بروسیا، جنگلکاری، تراکم کاشت، کلاسه رویشگاهی -
صفحه 213
قارچ های میکوریزی آربسکولار از جمله مهم ترین ریزموجودات خاکزی هستند و نقش بسیار مهمی در حاصلخیزی خاک ایفا می کنند. گیاهان مختلف به علت داشتن ویژگی های منحصر به فرد فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی در ریشه خود، همزیستی متفاوتی با این قارچ ها دارند. در این پژوهش برای بررسی رابطه قارچ میکوریزی آربسکولار و برخی عناصر ریزوسفری و عوامل فیزیکی و شیمیایی خاک، 30 پایه کیکم در رویشگاه طبیعی آن در منطقه بازفت در چهار محال و بختیاری انتخاب شدند. در دو فصل بهار و پاییز، از ریشه های کیکم و خاک اطراف آنها نمونه برداری شد. ابتدا اسپورهای قارچ های آربسکولار همزیست با گونه کیکم (Acer cinerascens) به روش الک مرطوب و سانتریفوژ کردن با ساکارز، جداسازی و براساس صفات مورفولوژیکی چهار گونه Glomus و یک گونه Acaulospora تا حد جنس شناسایی شدند. همچنین برای تعیین درصد کلنیزاسیون ریشه، با استفاده از محلول رنگی آنیلین بلو 1 درصد، قطعاتی از ریشه ها رنگ آمیزی شدند. بین فراوانی اسپور و درصد کلنیزاسیون ریشه در بهار و پاییز اختلاف معنی داری مشاهده شد. درصد کلنیزاسیون ریشه با پتاسیم قابل جذب در فصل بهار همبستگی مثبتی نشان داد که ممکن است به دلیل تنش های فیزیولوژیکی مانند نزدیک شدن به دوره بذردهی باشد که به افزایش کلنیزاسیون ریشه منجر شده است. بین نیتروژن کل و فسفر قابل جذب در فصل بهار و پاییز همبستگی معنی داری وجود نداشت.
کلیدواژگان: همزیستی، قارچ های میکوریز آربسکولار، عناصر غذایی، کیکم -
بررسی اثر فرم درختان بر برخی از خصوصیات بذر بلوط ایرانی (Quercus persica) / (مطالعه موردی: جنگله ای زاگرس گیلانغرب)صفحه 223به منظور آگاهی از تاثیر فرم درختان بر خصوصیات بذر بلوط ایرانی در جنگل های زاگرس، در یک دامنه شمالی (1960-1040 متر از سطح دریا) در جنگل های بلوط شهرستان گیلانغرب، بذر 60 درخت (از هر دو نوع فرم دانه زاد و شاخه زاد) جمع آوری و بررسی شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که قطر، تاج پوشش و ارتفاع درخت، تعداد بذر، وزن بذر و بذر پوک در بین درختان متعلق به دو فرم درخت، تفاوت معنی دار داشتند. نتایج همبستگی نشان داد که در درختان دانه زاد، صفت وزن هزار دانه با صفات تعداد بذر، وزن تک بذر، بذر سالم و بذر پوک در سطح احتمال 1 درصد و با صفت جوانه زنی در سطح احتمال 5 درصد همبستگی مثبت و معنی دار دارد. در درختان شاخه زاد، صفت وزن هزار دانه با صفات وزن تک بذر و بذر سالم در سطح احتمال 1درصد و با صفت بذر پوک در سطح احتمال 5 درصد همبستگی مثبت و معنی دار دارد و با صفات تعداد بذر و جوانه زنی همبستگی ندارد. نتایج تجزیه واریانس برای صفات بین هر دو فرم نیز نشان داد که غیر از صفات وزن تک بذر و وزن هزار دانه که تفاوت معنی دار نشان ندادند، در دیگر فاکتورها بین دو فرم، تفاوت معنی دار وجود دارد. بنابراین پیشنهاد می شود هنگام تهیه بذر از درختان به منظور تولید نهال و دیگر عملیات احیایی (جنگلکاری)، بذرها بیشتر از درختان دانه زاد، از دامنه ارتفاعی مشابه ارتفاع منطقه مورد عمل (همراه با در نظر گرفتن دیگر شرایط مرتبط) و از مناطق متفاوت جمع آوری شوند.
کلیدواژگان: بلوط ایرانی، دانه زاد، شاخه زاد، خصوصیات بذر -
صفحه 233اقتصاددانان محیط زیست در سال های اخیر به ارزشگذاری و سنجش نقش محیط زیست در تامین رفاه انسان پرداخته اند. پارک جنگلی قائم در کرمان از جمله تفرجگاه های مهم این شهرستان است. هدف از اجرای این تحقیق برآورد ارزش تفرجی پارک جنگلی قائم با استفاده از روش ارزشگذاری مشروط است. برای دستیابی به این هدف و برآورد تمایل به پرداخت افراد، از الگوی لوجیت، برمبنای روش حداکثر درستنمایی استفاده شد. داده های مورد نیاز با استفاده از 115 پرسشنامه از بازدیدکنندگان این پارک به دست آمد. نتایج نشان می دهد که میانگین تمایل هر فرد به پرداخت برای بازدید از این پارک، 2157 ریال و تمایل به پرداخت سالانه هر خانوار، 33/178191 ریال است. با توجه به نتایج، ملاحظه شد که یک درصد افزایش در قیمت پیشنهادی، احتمال پذیرش آن را 5/40 درصد کاهش می دهد و نیز متغیر درآمد، بیشترین تاثیر را در پذیرش مبالغ پیشنهادی دارد.
کلیدواژگان: روش ارزشگذاری مشروط، ارزش تفرجی، روش حداکثر درستنمایی -
صفحه 243آزمایش سازگاری گونه های درختی و درختچه ای سوزنی برگ در ایران، اهمیت خاصی دارد. به همین دلیل مطالعه ویژگی های فیزیولوژیکی بذر این گونه ها به منظور تولید نهال از اهمیت ویژه ای برخوردار است. به دلیل شباهت ویژگی های اکولوژیکی رویشگاه طبیعی کاج چلغوزه با ارتفاعات شرقی ایران، پژوهش حاضر در مورد این گونه انجام شد. با توجه به اینکه بذرهای کاج چلغوزه (Pinus gerardiana) مانند بیشتر سوزنی برگان به عاملی برای برطرف کردن خواب فیزیولوژیکی احتیاج دارند، این آزمایش به منظور تعیین بهترین دوره زمانی سرمادهی و تاثیر آن بر افزایش درصد جوانه زنی به اجرا در آمد. تیمارها شامل 22 دوره سرمادهی مختلف از 10 تا 32 روز بود. آزمایش در قالب بلوک کامل تصادفی در 4 تکرار و هر تکرار با 30 بذر انجام گرفت. زمان اتمام دوره سرمادهی همه تیمارها با یکدیگر مصادف بود. سپس صفات درصد بذرهای پوسیده، درصد جوانه زنی بذر و طول ریشه چه ها محاسبه و تجزیه و تحلیل آماری داده های به دست آمده، اجرا شد. نتایج نشان داد که نگهداری بذرهای مرطوب در دمای 4 درجه سانتی گراد به مدت 33 روز، جوانه زنی را 38 درصد افزایش داد، در حالی که سرمادهی کمتر از 16 روز سبب جوانه زنی نشد. در مجموع بهترین مدت سرمادهی برای بذر این گونه 30-23 روز قبل از کاشت تعیین شد.
کلیدواژگان: کاج چلغوزه، بذر، خواب فیزیولوژیکی، سرمادهی، قوه نامیه -
صفحه 253این پژوهش با هدف تعیین مقادیر اجزای بارندگی (داربارش، ساقاب و باران ربایی) در دو توده جنگلی خالص از گونه های بلندمازو (Quercus castaneifolia C.A.M) و راش شرقی (Fagus orientalis Lipsky) در جنگل آموزشی-پژوهشی دانشگاه تهران (جنگل خیرود) اجرا شد. مقدار بارندگی کل با استفاده از سه عدد جمع آوری کننده باران، که در نزدیک ترین فضای باز نسبت به پلات های مورد تحقیق قرار گرفته بودند، اندازه گیری شد. به منظور جمع آوری داربارش، 35 عدد جمع آوری کننده داربارش به صورت تصادفی در سطح هر توده قرار داده شد. ساقاب تولیدی با استفاده از جمع آوری کننده های مارپیچی که در ارتفاع برابر سینه درختان دو گونه با قطرهای مختلف نصب شده بود، اندازه گیری شد. مقدار باران ربایی از تفاضل بارندگی کل و مجموع داربارش و ساقاب محاسبه شد. در طول دوره بررسی، 13 و 14 مورد بارندگی با عمق تجمعی 297 و 270 میلی متر به ترتیب برای بلندمازو و راش شرقی ثبت شد. سهم متوسط داربارش، ساقاب و باران ربایی برای گونه بلندمازو به ترتیب 5/75، 26/0 و 24/24 درصد و برای گونه راش به ترتیب 3/71، 7/2 و 26 درصد از بارندگی کل برآورد شد. بین نسبت داربارش به بارندگی کل، در بلندمازو و راش شرقی روابط افزاینده و قوی به دست آمد. به علاوه، نتایج نشان داد که بین نسبت باران ربایی به بارندگی کل و بارندگی کل در هر دو گونه، روابط کاهنده و به نسبت قوی برقرار است. تحقیق حاضر، زیاد بودن سهم باران ربایی را در جنگل های مورد بررسی نشان داد و لزوم اندازه گیری آن را در محاسبه تراز آبی حوضه های آبخیز آشکار کرد.
کلیدواژگان: باران ربایی، بلوط بلندمازو، داربارش، راش شرقی
-
Page 177
Oriental Beech forests have economic and ecological important roles in northern forests of Iran. Therefore qualitative and quantitative controls of their stands are essential in management of these forests. This study is aimed at determining the stem taper, form factor, and slenderness coefficient of Beech species in four growth stages; (small pole, pole, saw-timber, mature) in natural forests of Lomir area located in Asalem, Guilan Province, Iran. In this study, 159 Beech trees were selected and analyzed based on diameter classes (5 cm). Analysis of Variance and Tukey test showed the factors of stem taper and tree natural form were significantly different at small pole stage compared to other stages (p < 0. 05). Beech species had the highest value of stem reduction factor and the lowest value of tree artificial form factor in stages of small pole (the class with a diameter 10 to 30 centimeter) and mature (the class with a diameter over 80 centimeter). These results indicate that Beech form is affected by growth stages in natural forests. So, the separate management and cultivation planning during various growth stages is necessary in order to obtain the maximum benefit of the Beech natural stands.
Keywords: Form factor, Slenderness coefficient, Stem taper, Fagus, Growth stages -
Page 189Evaluating the cost of different harvesting alternatives is necessary to develop an efficient forest operation plan. This requires estimation of harvesting production rates, equipment and labor costs. To do this, the harvest planner must understand the operating and cost characteristics of the available logging systems especially considering the tree size, skidding distance, and skidding direction. Productivity studies are still frequently used to describe, understand and improve forest operations. This study was carried out in Namkhaneh district in Kheyrud forest using Timberjack 450c wheeled cable skidder. The objectives of this study were to formulate time-consumption models for short-log and long -log methods and determine factors such as production, cost per hour and machine rate during the skidding phase. The study used continuous time studies based on empirical data for two logging methods. The regression model for short-log method included the following factors: skidding distance and number of log. However, the model for long-log method included: skidding distance and winching distance. Results indicated that the productivity of the short-log and the long-log with delay times was found to be 6.71 and 9.84 m3/h, respectively. The productivity of the short-log and the long-log without delay times was found to be 8.92 and 13.34 m3/h, respectively. The cost in short-log method with and without delay times were 98120 and 73810 Rials/m3, and the cost in long-log method with and without delay times were 66910 and 49350 Rials/ 3, respectively. Productions in both short and long log methods were directly related to skidding distance. Also, productivity was more sensitive to skidding distance than number of log and winching distance. Finally, this paper analyzes the delay component of time-study data sets.Keywords: Logging method, Wheeled skidder, Time study, Production, Cost
-
Page 201This research was carried out in parcel 15 of the first district of Arabdagh afforestation plan to study the growth performance of 17- year old Turkish pine (Pinus brutia Ten.) plantations (ca. 63 ha and 2×3 m spacing). Sixty three sample plots were selected as random-systematic design. Within each plots, DBH, Total Height (TH), form factor, natural regeneration, stem form, crown vitality, stem health, mode of branching,stem straightness and crown symmetry were recorded. Computation of Dominant Height (DH), mean height and DBH, Basal Area (BA), height/DBH ratio, Total Volume (TV) and Mean Annual Increment of Volume (MAIV) and analysis of variable correlations were performed. Results showed that Arabdagh plantation had greater DBH and BA (14 vs. 13.7 cm and 27/983 vs. 24 m2/ha respectively) and less DH, mean height, TVand MIAV than the good sites of Turkish pine plantations in the country of origin with same age and plantation density which generally located between good and medium site conditions for Turkish pine plantation. Therefore regions with same ecological conditions can be considered as suitable sites for Turkish pine plantation.Keywords: Pinus brutia Ten, Plantation, Plantation density, Site index
-
Page 213
Arbuscular mycorrhizas fungi (AM) are the most important microorganisms of soil having an important role in soil fertility. The symbiosis rate between AM and plants are different based on specific physiological characteristics and morphological root characteristics. Thirty individuals of Acer cinerascens grown in natural habitats located at Bazoft, Chaharmahal-o-Bakhtiari, the western forests of Iran, were chosen. Roots were sampled during spring and autumn to find out the interactions between arbuscular mycorrhizal and soil elements. Arbuscular mycorrhizal fungi were isolated and characterized by wet sieve. Then roots were stained and colonization percentage was measured. Four species of Glomus and one species of Acaulospora were identified. Significant difference was found between arbuscular mycorrhizal colonization percentage and spore frequency in spring and autumn. Significant correlation was observed between colonization percentage and availability of potassium in spring.
Keywords: Symbiosis, Arbuscular mycorrhizae fungi, Nutrient soil, Acer cinerascens -
Page 223In order to investigate the effect of tree forms on characteristics of Quercus brantii, seeds of 60 trees (both tree forms: high and coppice trees) were collected and studied on north-facing slopes ranging from 1040 to 1960 m a.s.l in Gilane Gharb city, Iran. The results of analysis of variance showed that there is significant difference between two forms of trees regarding to number and weight of seed, unsound seed, canopy and height of trees. Analysis of correlation indicated that in high trees, 1000- seed weights had positive and significant correlation with number of seeds, weight of individual seeds, sound seeds, unsound seeds (p≤%1), and with germination (p ≤%5). In coppice trees, 1000-seed weights had positive and significant correlation with individual seed weight, sound seeds(p ≤%1), and unsound seed(p ≤%5), but they had no correlation with seed number and seed germination. The results of ANOVA showed that the difference between two forms was significant other than individual seed weights and 1000-seed weights. Therefore it would be better to collect seeds from high trees, use the seeds of trees grown in the same elevation (considering other affecting conditions) and from different areas to prepare seeds for seedlings and afforestation.Keywords: Quercus brantii, High tree, Coppice tree, Seed characteristics
-
The assessment of recreational value of Qaem forest park in Kerman using contingent valuation methodPage 233Valuation of environmental resources plays an important role in environmental economics in recent years. Qaem eco-park is one of the most important recreation areas in Kerman province. Estimation of recreational value of the park, using contingent valuation method is the purpose of this study. To achieve this goal and estimation of people’s willingness to pay, Logit model based on maximum likelihood method was used. Data for this study have been collected by 115 questionnaires. The results showed that the average of WTP for person to visit the park is 2157 Rials and households’ WTP is 178,191.33 Rials. According to the results, one percent increase in the bid price decreases the probability of its acceptation by 40.5 percent. Also, the results show that variable of income has the most effectiveness on acceptation of bid prices.Keywords: Qaem Eco, park, Conditional valuation, Kerman, Recreational value
-
Page 243This study was carried out to identify the best required time for stratification along with the optimum time and generation power test of seeds. The treatments include 22 different periods of stratification from 10 to 32 days. The experiment was done as completely random design blocks with four replicate with 30 seeds within each block. The Ending time of stratification period was the same for all treatments. The percentage of rotten seeds, seed germination and rootlet length were measured, and then the obtained data were analyzed statistically. The results indicated that Chilgoza seeds incubated in temperature of 4°C for 33 days could germinate 38%. While the seeds with less than 16 days has no germination power. In general, this study suggests the period of 23-30 days as the best time for stratifying Chilgoza seeds.Keywords: Chilgoza pine, Seed, Physiological dormancy, Stratification, Germination
-
Page 253Measurements of gross rainfall (GR), throughfall (TF), and stemflow (SF) were conducted inside oriental beech (Fagus orientalis Lipsky) and oak (Quercus castaneifolia C.A.M.) forests in Kheyrud Forest Station of University of Tehran. GR was collected by means of three manual collectors placed in neighboring open areas from the study plots. TF was collected by thirty five TF manual collectors positioned randomly underneath the trees canopies. SF was collected from beech and oak trees, with different diameters by thespiral-type SF collection collars installed at diameter at breast height. Rainfall interception (I) was calculated indirectly as the difference between GR and sum of the TF and SF. The cumulative GR depths of 13 and 14 events for oak and beech forests were 297 and 270 mm, respectively. On the event scale average ratios of TF:GR, SF:GR, and I:GR in the oak forest were 75.50%, 0.26%, and 24.24%, respectively, whilst those of the beech forest were 71.30%, 2.70%, and 26%. Strong positive correlations were observed between TF and GR in both oak and beech forests. Results showed fairly strong negative relationships between I:GR and GR in both forests. Rainfall interception contributes a notable amount of incident rainfall in the oak and beech forests and its measurement, therefore, is an essential element while assessing water balance on the catchment scale.Keywords: Rainfall interception, Oak, Throughfall, Oriental beech